Czy nasze zdolności są stałe, wrodzone, czy jednak da się je rozwijać? Jeśli finansistka, która czuje się niekomfortowo podczas wystąpień publicznych, dostanie awans i będzie musiała częściej takie prezentacje prowadzić, to ma szansę się tego nauczyć? A co z księgowym, który spędził 15 ostatnich lat w tej samej roli, a teraz musi nauczyć się obsługi nowego programu ERP – czy jest na straconej pozycji?
Nastawienie na rozwój vs nastawienie na stałość
Carol Dweck to amerykańska psycholożka i naukowczyni z Uniwersytetu Stanford, która w pierwszej dekadzie XXI wieku spopularyzowała rozróżnienie między nastawieniem na rozwój (ang. "growth mindset") i nastawieniem na stałość (ang. "fixed mindset").
Osoby nastawione na stałość są przekonane, że talenty czy zdolności są wrodzone, więc praca nad ich rozwojem nie ma sensu. Natomiast ludzie nastawieni na rozwój wierzą, że poprzez wysiłek i naukę na błędach są w stanie zwiększać swoje zdolności.
Growth mindset oznacza większą otwartość na doświadczenia, chęć do nauki i umiejętność adaptacji. Z takim podejściem porażki traktowane są jak wyzwania i okazje do nauki, co sprawia, że w efekcie osoby nastawione na rozwój zazwyczaj odnoszą większe sukcesy i skuteczniej osiągają cele niż osoby, które nie wierzą, że mogą wzmacniać swoje zdolności.
Z tymi pojęciami wiąże się również wewnątrzsterowność, czyli postawa samodzielności i wiara, że to, co się nam wydarza, jest związane z naszym działaniem i decyzjami, a nie z czynnikami zewnętrznymi. Przeciwnie zewnątrzsterowność to poczucie braku kontroli nad tym, co człowieka w życiu spotyka.
Finanse to obecnie dynamicznie zmieniający się obszar. Zmiany dotyczą nie tylko standardów rachunkowości czy przepisów podatkowych i celnych. Przemianie ulega też rola finansisty w organizacji, wzrasta popularność certyfikacji, a technologie – w tym sztuczna inteligencja – rozwijają się w zawrotnym tempie. W związku z tym otwartość na rozwój zyskuje na znaczeniu i niejednokrotnie może zaważyć na karierze.
Polecane oferty pracy ze specjalizacji: Księgowość / Finanse
Jak można ćwiczyć nasze nastawienie na rozwój? Oto kilka wskazówek:
Nie potrafisz zrobić konkretnego zadania? Pamiętaj, „jeszcze” nie potrafisz, ale możesz się nauczyć. Słowo „jeszcze" robi ogromną różnicę. Ta prosta technika podpowiadana przez Carol Dweck pomaga zmienić perspektywę i zbudować odporność na frustrację oraz nadać sens wysiłkowi.
Otwieraj się na naukę narzędzi spoza swojej działki. Nawet jeśli na co dzień zajmujesz się podatkami, webinar na temat wizualizacji danych może Cię nie tylko zaciekawić, ale i podsunąć pomysł na nowy kierunek kariery.
Kultywuj świadomość, że rozwój to proces, który wymaga wysiłku, odwagi i gotowości na dyskomfort. Chodzi o aktywne szukanie sytuacji, które mogą być trudne, ale rozwojowe np. proszenie o feedback czy podejmowanie się roli lidera w nowym obszarze. W tych zadaniach możesz wypaść przeciętnie i jednocześnie mnóstwo się nauczyć.
-
Nie bój się zadawać pytań, zamiast ukrywać niewiedzę. Pytania to nie tylko oznaka ciekawości, ale też kompetencji, ponieważ świadczy o świadomości złożoności tematu. Warto stworzyć sobie systematyczny nawyk: po każdym spotkaniu zanotuj 1-2 rzeczy, których nie rozumiesz, a potem aktywnie je wyjaśnij. To forma mikroedukacji, która buduje wiedzę szybciej niż bierne słuchanie.
Inwestuj w nowe zainteresowania, zawodowe i prywatne. Zainteresowania również nie muszą być stałe i zamiast je „odkrywać” możemy je „rozwijać". Nastawienie na znalezienie pasji sugeruje, że są w nas jakieś konkretne pasje, które trzeba odszukać, natomiast w duchu "growth mindset" leży raczej rozwijanie pasji. Takie podejście daje prawo do eksperymentowania i zmiany.
Nastawienie na rozwój może mieć ogromny wpływ na karierę w finansach, dlatego że wzmacnia odporność psychiczną i zwiększa inicjatywę w rozwoju zawodowym. Finansiści chętni na zmiany nie traktują błędów jako klęski, ale skupiają się na działaniu. Są bardziej elastyczni i chętni na udział w szkoleniach czy naukę do certyfikacji. Nieuchronnych zmian w organizacji nie widzą w kategorii katastrofy, która zniszczy ich rutynę, ale jako szansę na wzrost i urozmaicenie pracy.
Warto wspomnieć, że z badania Randstad Workmonitor 2025 wynika, iż polscy pracownicy coraz częściej oczekują od pracodawców realnego wsparcia w rozwoju zawodowym. Aż 41% z nich nie przyjęłoby oferty bez takich możliwości. Jednocześnie tylko 17% czuje się w pełni odpowiedzialnych za własny rozwój, co znacznie odbiega od globalnych trendów (25%) i pokazuje, jak istotne jest kształtowanie postawy wewnątrzsterowności i nastawienia na rozwój.
Czytaj także: Praca a nauka – czy i w jaki sposób chcemy się rozwijać?
Źródła:
"The Two Mindsets and the Power of Believing ThatYou Can lmprove", Time, 2015
"What Having a "Growth Mindset" Actually Means", Harvard Business Review, 2016
"Having a Growth Mindset Makes lt Easierto Develop New lnterests", Harvard Business Review, 2018
"Workmonitor 2025: 55 proc. Polaków odeszłoby z pracy, gdyby przestało ufać szefowi", 2025
Autor
Marta Rudna
FCCA ,
Członkini ACCA, certyfikowana coachka i trenerka mentalna, z wieloletnim doświadczeniem w obszarze finansów i controllingu. Wspiera specjalistów i liderów w osiąganiu celów oraz budowaniu pewności siebie, koncentracji i odporności psychicznej, szczególnie w wymagających środowiskach, takich jak korporacje i branża finansowa.
