Początek XXI wieku to okres nowych wyzwań związanych z poważnymi zakłóceniami procesów integracji i globalizacji biznesu. Odbudowa wartości przedsiębiorstw, banków i krajów oraz reputacji na rynkach finansowych wymaga ponownego przemyślenia kwestii fundamentalnych dla harmonijnego rozwoju społeczno- gospodarczego oraz nowych rozwiązań systemowych. Potrzeba stworzenia platformy do debaty środowiska biznesu, nauki i polityki, która pomogłaby rozwiązywać kluczowe problemy współczesnej gospodarki jest źródłem inicjatywy Instytutu Badań nad Gospodarką Rynkową pod tytułem Europejski Kongres Finansowy.
Europejski Kongres Finansowy stanowi również kontynuację debat menedżerów krajowych i zagranicznych instytucji finansowych organizowanych przez Gdańską Akademię Bankową od 1995 roku. Częścią Kongresu jest bowiem XVIII edycja seminarium Zarządzanie wartością instytucji finansowych, dorocznego spotkania zarządów i rad nadzorczych banków.
W czasie Kongresu kontynuowana będzie dyskusja środowiska akademickiego nt. zarządzania wartością przedsiębiorstw. Jest to rozszerzenie o wymiar praktycystyczny seminarium organizowanego od 2000 roku przez Uniwersytet Gdański i Szkołę Główną Handlową. Współorganizatorem tej części będzie PKPP Lewiatan. Istotną częścią Kongresu jest debata na temat długookresowego finansowania infrastruktury i nieruchomości. Debata ta jest kontynuacją organizowanych od 2007 roku seminariów Gdańskiej Akademii Bankowej: Energy Finance i Kongresu Finansowania Nieruchomości - organizowanego wspólnie z Polskim Związkiem Firm Deweloperskich.