Strefa Klienta
Przewodnik podatkowy po regionie Europy Środkowo-Wschodniej (CEE), przygotowany przez Mazars, przynosi informacje na temat zmian i trendów, które zaszły w systemach podatkowych krajów Europy Środkowo-Wschodniej w 2021 roku. W raporcie uwzględniono 21 krajów: oprócz państw Grupy Wyszehradzkiej, również kraje Europy Południowo-Wschodniej, Niemcy, Austrię, Rosję, Ukrainę i kraje bałtyckie.
Coroczne badanie "Central and Eastern European Tax Guide" stawia sobie za cel kompleksowy wgląd w systemy i polityki podatkowe wymienionych krajów, dlatego w tegorocznym badaniu nie uwzględniono przejściowych ulg podatkowych wprowadzonych w związku z pandemią COVID-19. Publikacja z 2021 roku koncentruje się na kosztach pracy, podatkach pośrednich, oraz różnych aspektach opodatkowania przedsiębiorstw i cenach transferowych. Zobaczcie, jak w telegraficznym skrócie przedstawiają się główne zmiany i tendencje w tych poszczególnych kategoriach:
1. Podatki i składki związane z zatrudnieniem i wynagrodzeniem
W 2021 r. podatki i składki związane z zatrudnieniem i wynagrodzeniami nadal ulegają obniżeniu, ale ich rzeczywiste stawki różnią się w poszczególnych krajach regionu. Czechy, po okresie stosowania podatku liniowego, wracają do opodatkowania progresywnego. Za nimi podążają m.in. Austria, Niemcy, Słowenia, Chorwacja i Słowacja. Pozostałe kraje: Bułgaria, Rumunia, Ukraina i Węgry, nadal stosują zryczałtowany podatek dochodowy.
Regionalna średnia całkowitych kosztów wynagrodzeń pracodawców pozostaje na niezmienionym poziomie 160 procent wynagrodzenia netto, ale wartości te różnią się znacząco w poszczególnych krajach. Jeśli chodzi o podatki i składki, stosunek kosztów pracodawcy do wynagrodzenia brutto wynosi średnio 15 procent, ale różnica pomiędzy najniższymi i najwyższymi składkami pracodawców wynosi ponad 30 punktów procentowych. Dwa skrajne przypadki (obciążenie składkami poniżej 5% w Rumunii i powyżej 30% na Słowacji) uwidaczniają ograniczenia porównywalności poszczególnych systemów podatkowych.
Kraje regionu wykazują największe zróżnicowanie w poziomie płac. Płaca minimalna w krajach V4 waha się między 400-630 euro, na Bałkanach i Ukrainie jest znacznie niższa, a w Niemczech i Austrii utrzymuje się na bezkonkurencyjnym poziomie 1 700-1 900 euro. Jednak oczekuje się, że do 2021 r. płaca minimalna w euro w kilku krajach (Bośnia, Serbia, Łotwa) znacznie wzrośnie.
Natomiast polska płaca minimalna wyrażona w złotówkach znacząco wzrosła dzięki zeszłorocznej znacznej zmianie kursu wymiany (2 800 PLN brutto, czyli ok. 621 EUR na początku 2021 r.), co poprawiło naszą pozycję wśród krajów V4. Pojawiają się też prognozy, że w 2022 r. płaca minimalna wyrażona w złotych wyniesie 3 000 zł brutto, czyli ok. 665 euro.
Poziom przeciętnego wynagrodzenia w euro najbardziej wzrósł w sektorze prywatnym, o 14% w Niemczech, ale także o 5-10% na Słowacji, w Chorwacji, na Łotwie i w Północnej Macedonii. Wartość przeciętnego wynagrodzenia w Polsce zmienia się co kwartał, i tak na przykład w maju 2021 r. przeciętne miesięczne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw wynosiło 5 637,34 zł brutto (ok. 1 249,97 EUR).
2. VAT oraz fakturowanie online
W ciągu ostatniego roku nie odnotowano zmian w stawkach podatku VAT w całym regionie, przy czym podstawowa stawka VAT wynosiła średnio 21%, natomiast odnotowano duże różnice pomiędzy badanymi krajami. Szczególnie wysokie pozostają podstawowe stawki VAT na Węgrzech, w Chorwacji i w Polsce, odpowiednio w wysokości 27%, 25% i 23%. Dla porównania, w Niemczech, gdzie średnia płaca jest już bliska 4.000 euro, podstawowa stawka VAT wynosi 19%.
Od 1 lipca 2021 r. zmianie uległy również zasady międzynarodowego handlu elektronicznego. Na poziomie UE istotną zmianą w opodatkowaniu VAT jest rozszerzenie systemu OSS (Single Window System, wcześniej MOSS, który miał zastosowanie tylko do usług telekomunikacyjnych, radiowych i telewizyjnych oraz usług elektronicznych) na transakcje sprzedaży na odległość dla ogółu osób prywatnych oraz na wszystkie usługi świadczone na rzecz podmiotów niebędących podatnikami, pod warunkiem, że miejsce świadczenia usługi pokrywa się z państwem członkowskim, w którym usługa jest faktycznie wykorzystywana.
3. Podatek dochodowy od osób prawnych
Nie ulega wątpliwości, że kraje regionu kładą bardzo różny nacisk na opodatkowanie dochodów przedsiębiorstw: różnica między najniższą a najwyższą stawką podatku dochodowego od osób prawnych wynosi 22 punkty procentowe. Najwyższą stawkę podatku dochodowego od osób prawnych mają Niemcy (31 proc.), najniższy CIT obowiązuje na Węgrzech i w Czarnogórze (9 proc.), podczas gdy główny poziom opodatkowania osób prawnych w krajach regionu mieści się zazwyczaj w przedziale 15-20 proc.
Granice konkurencji podatkowej stają się jednak coraz bardziej widoczne. Z jednej strony nie ma kraju, w którym stawka podatku dochodowego od osób prawnych uległa obniżeniu, z drugiej zaś Unia Europejska aktywnie dąży również do ograniczenia konkurencji podatkowej. Celem UE jest stworzenie wspólnych ram opodatkowania osób prawnych, a przynajmniej zapobieganie najbardziej szkodliwym technikom unikania opodatkowania w krajach członkowskich. Ważnym narzędziem w tych działaniach jest dyrektywa przeciwdziałająca praktykom unikania opodatkowania (ATAD, dyrektywa Rady (UE) 2016/1164), która obowiązuje w państwach członkowskich od 1 stycznia 2019 r. Przyjęcie tego zestawu przepisów unijnych, w tym dotyczących ograniczeń w odliczaniu odsetek, było największym wyzwaniem ostatnich lat. Standaryzacja offshore (controlled foreign company, CFC) jest również uwzględniona w ATAD.
Planowane wprowadzenie globalnego podatku minimalnego zasadniczo zmieni przyszłość opodatkowania przedsiębiorstw i zniesie konkurencję podatkową między krajami. Wszystkie kraje Europy Środkowo-Wschodniej stosujące tradycyjne opodatkowanie osób prawnych dopuszczają przeniesienie strat poniesionych w latach poprzednich i możliwość zaliczenia ich na poczet dodatniej podstawy opodatkowania w latach późniejszych. Z tej możliwości można zazwyczaj korzystać tylko przez określony czas, zwykle przez 5 do 7 lat, a w niektórych krajach tylko przez 3 do 4 lat. Obecnie 7 krajów zezwala na nieograniczone przenoszenie strat.
Jeśli chodzi o podatek dochodowy od osób prawnych, warto zauważyć, że Węgry i Litwa nadal nie stosują podatku u źródła od dochodów kapitałowych. Od 2019 r. na Węgrzech dostępne jest również opodatkowanie grupowe, które wcześniej obowiązywało jedynie w Austrii, Polsce oraz Bośni i Hercegowinie.
4. Ceny transferowe
Do 2021 r. regulacje dotyczące cen transferowych pojawiły się w systemach podatkowych prawie wszystkich krajów, z wyjątkiem Czarnogóry. Wprowadzone przez Organizację Współpracy Gospodarczej i Rozwoju raportowanie według krajów (CbCR), mające na celu poprawę przejrzystości, udostępnia lokalnym organom podatkowym informacje potrzebne do oceny ryzyk podatkowych.
Największym wyzwaniem minionego roku odnośnie cen transferowych była prawdopodobnie reakcja na skutki globalnej pandemii.
Kryzys zakłócił spodziewane poziomy zysków, firmy międzynarodowe musiały zmienić swoje struktury cenowe i powstaje pytanie, w jakim stopniu organy podatkowe zaakceptują lub zakwestionują podstawy opodatkowania, które będą znacznie niższe niż w poprzednich latach.
Szczegółowy opis zmian podatkowych w poszczególnych krajach znajdziecie w raporcie:
Źródło: informacja prasowa Mazars.
Redakcja KarierawFinansach.pl podejmuje tematy ciekawe i ważne dla pracowników branży finansowej i osób, które dopiero myślą o karierze w finansach.
Ⓒ 2008-2024 Grupa MBE sp. z o.o. Wszelkie prawa zastrzeżone.